Rosnąca presja na zrównoważony rozwój dotyka dziś niemal każdej branży – również przemysłu przetwórstwa tworzyw sztucznych. Wśród producentów rośnie świadomość wpływu ich działań na środowisko. Formowanie wtryskowe – choć wydajne – generuje zużycie energii, odpad i emisje. Jak więc realnie obniżyć ślad węglowy procesu wtryskowego, nie poświęcając przy tym jakości wyrobu ani efektywności produkcji?
Co to jest ślad węglowy w formowaniu wtryskowym?
Ślad węglowy to całkowita emisja gazów cieplarnianych związana z produktem lub procesem – od surowców, przez energię zużytą w produkcji, po odpady. W formowaniu wtryskowym źródła emisji to m.in.:
- zużycie energii elektrycznej (maszyny, chłodzenie, ogrzewanie),
- transport i przetwarzanie tworzyw,
- straty materiałowe (odpady, złom produkcyjny),
- konserwacja i produkcja form.
Czy ekologia i efektywność mogą iść w parze?
Tak – pod warunkiem świadomego zarządzania procesem. Nowoczesne technologie pozwalają zmniejszyć wpływ na środowisko, jednocześnie zwiększając wydajność i zmniejszając koszty operacyjne. Klucz leży w optymalizacji, nie w kompromisach.
7 sposobów na ekologiczne formowanie wtryskowe bez utraty jakości:
1. Zastosowanie tworzyw z recyklingu (PCR, PIR)
Nowoczesne mieszanki z tworzyw pochodzących z recyklingu:
- są coraz lepszej jakości,
- mogą być przetwarzane w standardowych formach,
- pozwalają znacznie zmniejszyć emisje CO₂ na tonę materiału,
- spełniają normy dla wielu zastosowań technicznych.
👉 Ważne: Warto testować ich właściwości (skurcz, wytrzymałość) i dobrać parametry procesu indywidualnie.
2. Zmiana źródła energii na odnawialne
Energochłonność procesu wtrysku to jedno z największych źródeł emisji. Przejście na:
- zieloną energię z fotowoltaiki lub OZE,
- kontrakty na energię z gwarancją pochodzenia,
może obniżyć ślad węglowy produkcji nawet o 50–80%, bez zmiany parku maszynowego.
3. Zamiana hydrauliki na elektrykę
Elektryczne wtryskarki zużywają do 60% mniej energii niż ich hydrauliczne odpowiedniki. Dają też:
- wyższą precyzję,
- niższą emisję hałasu,
- mniejsze zużycie olejów (które są trudne w utylizacji).
👉 Efekt uboczny: lepsza kontrola jakości i powtarzalność.
4. Redukcja masy detalu bez pogorszenia funkcji
Lżejszy detal = mniej materiału + krótszy czas chłodzenia + mniejsze zużycie energii. Jak to osiągnąć?
- analiza topologiczna (CAD),
- optymalizacja geometrii bez wpływu na wytrzymałość,
- techniki spieniania (muCell).
Dobrze zaprojektowany detal może być nawet o 20–30% lżejszy, zachowując swoją funkcję.
5. Chłodzenie konformalnie drukowanymi kanałami
Tradycyjne kanały chłodzące są ograniczone geometrią. Druk 3D (np. DMLS) pozwala tworzyć konformalnie dopasowane kanały:
- skracają czas chłodzenia o 20–40%,
- obniżają zużycie energii,
- poprawiają jakość wyprasek.
To jednorazowa inwestycja, która bardzo szybko się zwraca.
6. Recykling i ponowne użycie odpadu produkcyjnego
Zamiast traktować nadlewki czy detale niezgodne jako odpad – można:
- mielić i przetwarzać ponownie (w całości lub części),
- wdrożyć zamknięty obieg materiałowy,
- minimalizować odpad przez lepsze ustawienie parametrów wtrysku.
Wiele firm potrafi zredukować ilość odpadu produkcyjnego o 50–70%.
7. Monitoring i optymalizacja zużycia energii
Wdrożenie systemów EMS (Energy Management System) pozwala:
- śledzić zużycie energii na poziomie maszyn i cykli,
- wykrywać „energetyczne wycieki”,
- identyfikować najbardziej kosztowne obszary produkcji.
👉 Zasada: nie możesz poprawić czegoś, czego nie mierzysz.
Podsumowanie: ekologia się opłaca
Obniżanie śladu węglowego w formowaniu wtryskowym nie oznacza rezygnacji z jakości ani wydajności. Przeciwnie – inwestycje w bardziej ekologiczne technologie często prowadzą do lepszej kontroli nad procesem, mniejszych strat, i większej efektywności.
✅ Mniejsze zużycie materiału,
✅ Mniej energii na cykl,
✅ Mniej odpadu,
✅ Większa przewaga rynkowa – szczególnie w oczach klientów świadomych ekologicznie.