Formowanie wtryskowe to technologia, która stale ewoluuje – i nie chodzi wyłącznie o maszyny czy formy. Kluczowym elementem są nowoczesne tworzywa sztuczne, które oferują coraz lepsze właściwości mechaniczne, chemiczne, termiczne i estetyczne. Dobór odpowiedniego materiału to dziś strategiczna decyzja – wpływa na wydajność, koszt, trwałość i zastosowanie końcowe wyrobu.
Poniżej przedstawiam przegląd najczęściej stosowanych nowoczesnych tworzyw sztucznych w formowaniu wtryskowym oraz ich kluczowe właściwości i zastosowania.
1. POM (Polioksymetylen) – sztywność, ślizg i precyzja
Właściwości:
- bardzo niski współczynnik tarcia,
- wysoka sztywność i stabilność wymiarowa,
- odporność chemiczna i na zużycie.
Zastosowania:
- przekładnie, łożyska, elementy precyzyjne,
- części urządzeń AGD,
- elementy systemów okiennych i zamków.
Zaleta: doskonała alternatywa dla metalu w drobnych mechanizmach.
2. PA 6 / PA 66 (Poliamidy) – wytrzymałość i odporność na obciążenia
Właściwości:
- bardzo dobra wytrzymałość mechaniczna,
- odporność na oleje, smary i wysoką temperaturę,
- możliwość wzmacniania włóknem szklanym.
Zastosowania:
- części motoryzacyjne (obudowy, koła zębate),
- uchwyty, oprawy, klamry,
- sprzęt sportowy.
Odmiany specjalne: PA z dodatkami (np. MOS2) dla lepszego poślizgu.
3. ABS (Akrylonitryl-Butadien-Styren) – estetyka i odporność na uderzenia
Właściwości:
- wysoka udarność, również w niskich temperaturach,
- dobra obrabialność i powierzchnia do lakierowania,
- łatwość barwienia.
Zastosowania:
- obudowy elektroniki,
- sprzęt AGD,
- zabawki (np. klocki LEGO).
Odmiana MABS: przezroczysta wersja o podobnych właściwościach.
4. PC (Poliwęglan) – przezroczystość i wytrzymałość
Właściwości:
- bardzo wysoka udarność (nawet 250 razy większa niż szkło),
- wysoka przepuszczalność światła (90%+),
- dobra stabilność wymiarowa.
Zastosowania:
- szkła ochronne, wizjery, lampy,
- sprzęt medyczny,
- osłony maszyn.
Często łączony z ABS (PC/ABS) – dla połączenia wytrzymałości i odporności chemicznej.
5. PBT (Politereftalan butylenu) – odporność na warunki środowiskowe
Właściwości:
- wysoka stabilność termiczna i elektryczna,
- odporność na wilgoć i chemikalia,
- dobre właściwości ślizgowe.
Zastosowania:
- komponenty motoryzacyjne (czujniki, złącza),
- osprzęt elektryczny,
- elementy pomp i zaworów.
Warianty wzmacniane włóknem szklanym do zastosowań konstrukcyjnych.
6. TPE / TPU (Elastomery termoplastyczne) – elastyczność bez wulkanizacji
Właściwości:
- elastyczne, a jednocześnie przetwarzalne jak tworzywa termoplastyczne,
- odporne na warunki atmosferyczne i ścieranie,
- szeroki zakres twardości (Shore A–D).
Zastosowania:
- uszczelki, rękojeści, przyciski,
- medyczne komponenty dotykowe,
- elementy 2K (dwukomponentowe).
Plus: możliwość recyklingu i ponownego przetwarzania.
7. PEEK (Polieteroeteroketon) – ekstremalna odporność dla przemysłu high-tech
Właściwości:
- odporność na temperatury do 260°C,
- doskonałe właściwości mechaniczne i chemiczne,
- niepalność i biozgodność.
Zastosowania:
- przemysł lotniczy, kosmiczny i medyczny,
- implanty, elementy w pompach chemicznych,
- łożyska pracujące w ekstremalnych warunkach.
Minus: bardzo wysoka cena – stosowany tylko tam, gdzie nie ma alternatyw.
8. Biotworzywa (PLA, PBS, PHA) – zrównoważona alternatywa
Właściwości:
- pochodzenie z surowców odnawialnych (np. kukurydza, trzcina),
- podatność na biodegradację w warunkach przemysłowych,
- niska emisja CO₂ przy produkcji.
Zastosowania:
- opakowania, jednorazowe produkty,
- elementy w aplikacjach ekologicznych,
- coraz częściej: komponenty z recyklingu PCR.
Uwaga: często wymagają specjalnych warunków przetwórczych.
Dobór tworzywa to decyzja strategiczna
Wybór odpowiedniego materiału to balans między właściwościami technicznymi, kosztami i wymaganiami użytkowymi. Nowoczesne tworzywa oferują ogromną elastyczność – od produktów masowych po zastosowania high-tech.
✅ Chcesz wysokiej estetyki? – wybierz ABS lub PC.
✅ Potrzebujesz wytrzymałości? – postaw na PA lub PBT z włóknem.
✅ Szukasz elastyczności? – sięgnij po TPE.
✅ Idziesz w stronę zrównoważonego rozwoju? – testuj biotworzywa.